Brexit in de kranten

Hoe was de initiële en latere berichtgeving over de uitslag van het Britse referendum over het lidmaatschap van de Europese Unie in de kranten en wie waren het eerste met het nieuws? We nemen een kijkje bij de Britse, Schotse, Ierse en Nederlandse dagbladen.

Wat eigenlijk bijna niemand had verwacht, gebeurde toch: op donderdag 23 juni bleek dat een krappe meerderheid van 51.9% van de Britse bevolking voor het verlaten van de Europe Unie stemde. Een donderslag bij heldere hemel voor velen, en wat volgde was een chaotisch weekend waarin premier David Cameron opstapte, de ministers van buitenlandse zaken van de zes landen die aan de wieg van de EU stonden in Berlijn bijeenkwamen voor crisisberaad, een crisisberaad binnen het Ierse kabinet werd belegd omdat Ierland sterk afhankelijk is van Groot Brittannië wat betreft haar economie. Op vrijdagochtend was de koers van het pond reeds gedaald ten opzichte van de dollar en euro. De laagste koers tegenover de Amerikaanse dollar sinds 1985 werd zelfs bereikt! Ook de euro zelf kreeg gevoelige klappen.

Hoewel volgens velen slecht nieuws was de verrassende uitslag natuurlijk koren op de molen van de krantenredacties over de hele wereld. De definieve uitslag liet echter wel tot het vroege ochtenduur van vrijdag de 24e op zich wachten, wat voor de meeste ochtendkranten in Europa nogal ongelukkig uitkwam aangezien deze rond dezelfde tijd geacht worden te verschijnen. Sommige kranten, zoals in Nederland het AD, losten het probleem op door voor zowel een Brexit als een Bremain artikel op te nemen en de lezer op de voorpagina hierop te attenderen. Hoe gingen de kranten uit Nederland en het buitenland in het weekend en daarna, toen de stofwolken enigszins begonnen op te trekken, met het nieuws om? Een overzicht:

De Britse, Noord-Ierse en Schotse kranten

Uiteraard beginnen we bij de grote dagbladen van het Verenigd Koninkrijk, Noord-Ierland en Schotland. Bij The Times wordt er op de vrijdag nog met geen woord gerept over de overwinning van het leave-kamp. Sterker nog, de krant kopt met een quote van UKIP-leider Nigel Farage die toegeeft dat het er naar uitziet dat het Remain-kamp het net zal gaan halen. Kennelijk rolt de krant vroeg in de nacht al van de persen. Zaterdag is het beeld natuurlijk heel anders: de voorpagina toont een foto van David Cameron en zijn vrouw en paginabreed uitgemeten 'Brexit earthquake'. Ook bij de Daily Telegraph, één van de grotere Britse dagbladen, is er op vrijdagochtend nog niets te lezen over de uitslag. Op zaterdag heeft het dagblad het over 'The birth of a new Britain' en komt het met een uitgebreide speciale editie met uitgebreid commentaar en analyses. The Guardian heeft vrijdag ook nog geen nieuws over de definitieve uitslag maar kopt zaterdag simpelweg 'Over. And out' en toont een mooie foto van een emotionele David Cameron die zijn laatste speech als premier houdt voor 10 Downing Street. De Britse editie van de gratis krant Metro, die we in Nederland ook kennen van de NS stations, toont maandag een foto van een verlicht Palace of Westminster en schrijft in grote letters 'The lights are on, but nobody's home', doelend op de regering die compleet stuurloos lijkt te zijn aangaande de nationale crisis.

De tabloids

De 'tabloids' nemen met hun veelal ronkende koppen in chocoladeletters en nogal sensationele vorm van journalistiek in Groot-Brittannië natuurlijk een eigen plek in. The Sun, de grootste tabloid, heeft op vrijdag al lucht gekregen van de overwinning van het Brexit-kamp en kopt enigszins humoristisch 'See EU Later!' The Daily Mail, met een oplage van 1,6 miljoen ook zeker geen kleintje te noemen, heeft het vrijdag nog over schaamteloze bankiers die met voorkennis over de uitslag miljoenen ponden zouden hebben vergokt. Op zaterdag verscheen er een naar eigen zeggen 'historic edition' met 'Take a bow, Britain' als headline. The Daily Mirror is er letterlijk en figuurlijk vroeg bij: een speciale 'historic 5AM edition' brengt het grote nieuws met de kop 'Were Out'. The Daily Express, die overigens slechts 10 pence (!) kost, tenslotte heeft vrijdag nog geen nieuws over de uitslag. De zondagseditie, Sunday Express, ziet het allemaal zonnig in en kopt vrijmoedig 'Triple boost as UK begins Brexit'.

Schotland

Aangezien in Schotland 62% voor 'Remain' stemde, een compleet ander beeld dan nationaal dus, verwachten we dat de krantenkoppen en de opinie van de redacties hier ook anders zullen zijn. We bijten het spits af met The Scotsman, welke op vrijdag nog bericht over de laatste poll die een nipte overwinning voor Remain voorspelt. Op zaterdag blijkt dat de redactie niet stil heeft gestaan door een uitgebreide Brexit special te publiceren. 'Now the fallout begins' staat er op de voorpagina. Niet echt positief inderdaad... The Glasgow Herald heeft op zowel vrijdag, zaterdag als zondag First Minister of Scotland Nicola Sturgeon op de voorpagina. Zij kondigt op zaterdag plannen aan om een tweede Schots referendum voor onafhankelijkheid te organiseren. Een dag later is de zondagseditie, The Sunday Herald, stellig in haar mening: 'The Sunday Herald says: Independence is the only answer'.

Noord-Ierland

Ook in Noord-Ierland behoorde een meerderheid van 56% van de stemmers tot het Remain-kamp. Op zaterdag heeft de krant The Irish News kennis genomen van de uitslag en kopt ze 'Your move, Arlene', doelend op de First Minister of Northern Ireland Arlene Foster, die de belangen van Noord-Ierland meer dan ooit zal moeten gaan verdedigen. De krant vraagt zich ook alvast af of Schotland het Verenigd Koninkrijk zal gaan verlaten.

Nederlandse kranten

In Nederland kwam het AD Algemeen Dagblad zoals gezegd vrijdag met artikelen over de twee mogelijke uitkomsten van het referendum. AD weekend besteedt op zaterdag pagina 2 t/m 9 volledig aan Brexit en heeft een schitterende paginagrote spotprent.

Ook de Telegraaf heeft op vrijdag nog geen definitieve uitslag en verwijst haar lezers voor het laatste nieuws daaromtrent naar de website. Op zaterdag kopt de krant 'Bang voor Nexit', daarmee doelend op een in opdracht van de Telegraaf gehouden onderzoek waaruit bleek dat de meeste ondervraagden bang waren dat een Nexit slechts is voor de portemonnee. De Telegraaf heeft het overigens op maandag net zoals de Britse Metro over een 'stuurloos Londen'.

'De Britten hebben gekozen' schrijft de Volkskrant op vrijdagochtend. Voor de uitslag, analyses en reacties wordt vervolgens verwezen naar de website. Op zaterdag toont het dagblad de sterren van de Europese vlag in een 'sad face' samenstelling en kopt 'Brexit laat Europa verbijsterd achter'. Op maandag op de voorpagina een foto van de zes ministers die geen geduld hebben met de Britten tijdens een wandeling in Berlijn.

'Good morning Europe, everybody still there?' Die vraag stelt nrc.next vrijdagochtend. Op zaterdag is het kortweg 'Oké, en nu?', met een mooie symbolische foto van met modder besmeurde laarzen met een print van de Engelse vlag. Verder geven Joris Luyendijk, Jort Kelder en Thierry Baudet hun mening over Brexit. Op maandag ligt het accent op het 'Verdeeld Koninkrijk' waarin een sterke leider volgens de krant ontbreekt.

NRC Handelsblad heeft geluk dat het door de week als avondkrant verschijnt en brengt dus vrijdag het grote nieuws al wel, inclusief het aftreden van Cameron: 'Europa beeft na Brexit zege'. Het dagblad komt met tien pagina's over de Brexit en toont tevens de covers van The Sun en The Daily Mirror, de twee Britse tabloids die vrijdag ook al met het nieuws kwamen.

Bij het FD ligt het accent uiteraard op de mogelijke financiëe gevolgen van Brexit. Op de voorpagina van de zaterdageditie wordt de koersval van het pond dan ook middels een paginabrede grafiek in beeld gebracht. De krant vreest een 'grote Europese ontwrichting bij een aanstaande Brexit'.

'De strijd gaat nu pas echt beginnen', aldus dagblad Trouw op zaterdag. Naast het laatste nieuws komt de krant direct met opiniestukken over de EU die een nieuwe betekenis zou moeten krijgen. Op maandag bericht Trouw vervolgens over de EU die in dubio is over de relatie met Londen: de minister van buitenlandse zaken kiezen voor de harde lijn, terwijl onder andere bondskanselier Merkel en premier Rutte voor een afscheid in een goede sfeer lijken te kiezen.

Amerikaanse dagbladen

In de Amerikaanse kranten is er op de vrijdag dat bekend werd dat Engeland uit de EU zal stappen meer aandacht voor binnenlands nieuws: op dezelfde donderdag dat de Britten massaal naar de stembus gingen werd Obama's immigratieplan geblokkeerd door het federale hooggerechtshof. Alleen The Wall Street Journal, die uiteraard op zakelijk en financieel nieuws toegespitst is, brengt het nieuws dat 'U.K. votes to leave the EU' als hoofditem. 'Pound Nose-Dives, Stocks Plunge, Bonds Yields Fall', vat de krant het financiëe plaatje samen.

Altijd op de hoogte van het laatste Brexit nieuws?

E´én ding is zeker: de komende tijd staat er genoeg te gebeuren wat betreft de EU en de Brexit. Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws en de achtergronden hierover? Overweeg dan een abonnement of proefabonnement op de krant van uw keuze. We hebben bijna wekelijks nieuwe, scherpe aanbiedingen voor nieuwe abonnees van zowel landelijke als regionale dagbladen en bieden u hierbij de keuze uit complete abonnementen met iedere dag de papieren krant en toegang tot de digitale edities, zaterdag of weekend abonnementen waarbij u de papieren krant op zaterdag of rond het weekend ontvangt en al dan niet de rest van de week digitaal leest en volledig digitale abonnementsvormen.

Afbeelding: Brexit and UK flag van swissbert onder CC0 1.0 Universal