Historische kranten
Oude kranten en tijdschriften zijn een rijke bron van informatie voor historici, taalkundigen, genealogen en andere wetenschappers. Maar ook voor de hobbyist of leek die meer te weten wil komen over het nieuws op zijn geboortedag, de geschiedenis van zijn woonplaats of op zoek is naar oude familieberichten zijn digitale krantenarchieven, zeker als deze goed geïndexeerd zijn, een waar feest. In dit artikel zetten we de belangrijkste historische archieven op een rijtje.
De laatste jaren is er door krantenuitgevers, bibliotheken, universiteiten en andere wetenschappelijke instellingen een enorme slag gemaakt op het gebied van het digitaliseren en doorzoekbaar maken van historische kranten. Voor het zoeken naar complete recente artikelen in de grote Nederlandse dagbladen als De Telegraaf, NRC, de Volkskrant, het AD en Trouw heeft u veelal nog een abonnement op de krant nodig, maar van een hoop andere bestaande en niet meer bestaande titels zijn de archieven inmiddels voor een groot deel gratis doorzoekbaar. Handig om onderzoek te doen, familieberichten te zoeken, of gewoon om eens te kijken wat er in een bepaald jaar of een bepaalde periode in het nieuws was. In dit artikel geven we u een overzicht van de belangrijkste online krantenarchieven.
Delpher.nl - dit is veruit het grootste en meest omvattende archief van gedigitaliseerde kranten en tijdschriften. De initiatiefnemers zijn de Koninklijke Bibiliotheek, die de ontwikkeling en het beheer doet, in samenwerking met de universiteitsbibliotheken van de Rijksuniversiteit Groningen, de Universiteit Leiden, de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam die hun collecties beschikbaar hebben gesteld. Op het moment van schrijven zijn er maar liefst 1,3 miljoen krantenpagina's op woordniveau doorzoekbaar: niet alleen van Nederlandse kranten, maar ook van dagbladen uit Suriname, de Nederlandse Antillen en zelfs die van Nederlands-Indië / Indonesië. Met een deel van de bestaande landelijke en regionale kranten is er een overeenkomst gesloten om het archief tot een bepaald jaartal beschikbaar te stellen. 
Zodoende kunt u onder andere oudere edities van De Telegraaf (van 1893 tot eind 1994) bekijken en doorzoeken. Ook van het NRC Handelsblad (1970 tot en met 1995), Nieuwsblad van het Noorden (nu DvhN, van 1888 tot en met 1994), de Leeuwarder Courant (van 1892 t/m 1995) en het Limburgsch Dagblad (1918 t/m 1994) kunt u zo goed als alle edities raadplegen.
De Krant van Toen: op deze website zijn onder andere de Leeuwarder Courant van 1752 tot heden, het Dagblad van het Noorden van 2006 tot heden en de lokale bladen Frisia, Klaverblad en Sawn Stjerren Nijs in digitale vorm opgenomen. Van de LC en het DvhN zijn de laatste dertig dagen niet doorzoekbaar, maar verder kunt u alle edities in kleur volledig teruglezen en doorzoeken. Zo hoort een archief er uit te zien wat ons betreft, hulde aan de Stichting Digitaal Archief Noord Nederland dus.- Westfries Archief - In het Westfries Archief zijn bijna honderdduizend krantenpagina's van Westfriese kranten tot 1950 geïndexeerd. U kunt er edities van onder andere de Enkhuizer Courant, de Medemblikker Courant, de Nieuwe Hoornsche Courant, De Nieuwe Courant en het Dagblad voor Noord-Holland vinden.
Historische kranten Leiden en Omstreken - dit is een initiatief van Erfgoed Leiden en Omstreken om alle Leidse kranten van 1720 tot 2006 doorzoekbaar te maken. U kunt alle pagina's opvragen en doorzoeken van onder andere het Leidsch Dagblad, de Nieuwe Leidsche Courant, De Leidsche Courant en de Leydse Courant (1720-1890).- Noord-Hollands krantenarchief - dit is een digitale krantencollectie waar u onder meer oude edities van het Haarlems Dagblad, de Haarlemsche Courant en de IJMuider Courant kunt doorzoeken.
- Archief Eemland - dit krantenarchief omvat onder andere de edities van de Amersfoortsche Courant van1851 tot 1945, De Eemlander van 1904 tot 1912, De Nieuwe Amersfoortsche Courant van 1880 tot 1920, De Soester Courant van 1923 tot 1947 en de Eembode van 1890 tot 1941. Ook dit archief is volledig full-text doorzoekbaar en de resultaten kunt u handig filteren op naam en periode.
- Krantenbank Zeeland - het digitaliseringsproject van de Zeeuwse Bibliotheek met onder meer oude edities van de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC, van 1940 tot 2014), dagblad de Stem (1944-1997), de Nieuwe Zeeuwsche Courant (1904 tot 1934) en het Zeeuwsch Dagblad (1954 tot 1962).
Het Illegale Parool - de eerste jaren van haar bestaan was het Parool een illegale verzetskrant die landelijk werd verspreid gedurende de Tweede Wereldoorlog. De edities van juli 1940 tot mei 1945 zijn op deze website keurig netjes in gescande vorm door te nemen. Helaas is er geen uitgebreide zoekfunctie wegens de naar eigen zeggen matige kwaliteit van de originele papieren kranten. Voor Trouw, een andere krant die gedurende WOII voor het eerst illegaal verscheen, is er een soortgelijke site: illegaletrouw.nl met edities van 1943 tot 1945.
Telegraaf Archief app - bent u abonnee van de Telegraaf? Dan heeft u als extra service bij uw abonnement gratis toegang tot de online archieven vanaf 1893 tot heden. Hiermee kunt u bladeren en zoeken in meer dan 40.000 edities. Bent u geen abonnee? Dan kunt u oude edities aanschaffen in de app die beschikbaar is voor iOs en Android. Tot 31 december 1994 kunt u in het laatste geval natuurlijk beter het archief van de Koninklijke Bibliotheek raadplegen, want dat is helemaal gratis.
U ziet het, er is gigantisch veel oud (en redelijk recent) materiaal beschikbaar en dat zal in de komende jaren alleen nog maar toenemen. Gaat het om de huidige, nog bestaande dagbladen dan moeten we helaas vaststellen dat de Volkskrant, het AD, Trouw, het Parool en regionale dagbladen als het Brabants Dagblad, Tubantia en de Gelderlander nogal ondervertegenwoordigd zijn als het om het digitaal archiveren van oude edities gaat. Wie weet stelt de uitgever van deze kranten haar collectie in de toekomst alsnog beschikbaar. Tot het zover is kunt u gelukkig miljoenen andere pagina's lezen, u bent dus nog wel even zoet...
